.
.
(Nguồn: Internet)
.
Về Lại Chốn Xưa.
(TÁC GIẢ: TÔN NỮ QUỲNH DIÊU)
.
(TÁC GIẢ: TÔN NỮ QUỲNH DIÊU)
.
Trong dịp đi thăm nuôi Ba từ trại "cải tạo" Hà Nam
Ninh về, Ti quyết định ghé Huế thăm ngôi nhà cũ trước khi về lại
Saigon. Lần này cuối năm, Mạ phải lo buôn bán Tết nên Ti lãnh phần
đi thăm nuôi Ba.
.
Từ ngày tản cư vào Nam đến giờ cũng gần bảy năm, Ti mới có
dịp về lại Huế. Thành phố có vẻ tấp nập trong những ngày cuối
năm. Từ cửa Thượng Tứ về nhà bà Ngoại vẫn hai hàng nhãn cao
- hàng cây đã che mưa nắng cho Ti suốt mấy năm dài đi bộ qua trường
Đồng Khánh.
.
Rẽ về đường ĐCT - con đường ngày xưa có hai hàng cây sầu đông thật đẹp mà cậu V. vẫn thường gọi là "Sầu Đông thôn" - là đến nhà bà Ngoại. Hai cây bạch mai trước cổng nhà đang nở hoa rực rỡ. Ông Ngoại Ti thích chơi cây cảnh nên trong vườn có đủ thứ hoa, nhưng Ti vẫn thích nhất mùi hương của bạch mai. Cứ mỗi độ gần Tết, từng cánh mai gầy run rẩy trước gió, rơi lả tả trắng xóa như những bông tuyết phủ đầy mặt đất, tỏa mùi thơm nhè nhẹ, cảnh đẹp như trong truyện thần tiên. Bây giờ ông Ngoại không còn nữa - cây cổ thụ đã gảy - ngôi nhà ngày xưa tràn đầy tiếng cười của mấy bầy cháu Ngoại, nay vắng vẻ đìu hiu.
.
Rẽ về đường ĐCT - con đường ngày xưa có hai hàng cây sầu đông thật đẹp mà cậu V. vẫn thường gọi là "Sầu Đông thôn" - là đến nhà bà Ngoại. Hai cây bạch mai trước cổng nhà đang nở hoa rực rỡ. Ông Ngoại Ti thích chơi cây cảnh nên trong vườn có đủ thứ hoa, nhưng Ti vẫn thích nhất mùi hương của bạch mai. Cứ mỗi độ gần Tết, từng cánh mai gầy run rẩy trước gió, rơi lả tả trắng xóa như những bông tuyết phủ đầy mặt đất, tỏa mùi thơm nhè nhẹ, cảnh đẹp như trong truyện thần tiên. Bây giờ ông Ngoại không còn nữa - cây cổ thụ đã gảy - ngôi nhà ngày xưa tràn đầy tiếng cười của mấy bầy cháu Ngoại, nay vắng vẻ đìu hiu.
Sau năm 75, Ba vắng nhà,
Mạ quyết định ở lại Saigon tìm cách buôn bán nuôi con, gia đình các dì cũng
phiêu bạt mỗi nơi, nên nay nhà chỉ còn bà Ngoại và dì Út. Ngôi nhà
trước đây đã rộng nay càng rộng thênh thang, phòng khách trước nhà bây giờ đã
bị lấy làm nhà trẻ. Ti đi một vòng ra phía sau vườn, cây chùm ruột
còn đó, nhớ mỗi buổi trưa hè, con N. đạp xe từ Bao Vinh lên, hai đứa leo lên
cây chùm ruột, hái những trái mọng chín, chấm với muối, ớt, đường vừa ăn vừa
hít hà. Con N. bảo phải ngồi trên cây hái ăn liền, muốn ăn trái nào
hái trái đó mới ngon. Cuối vườn là cây vả vẫn còn cành lá sum
suê. Ti nhớ hồi còn học tiểu học, buổi trưa trốn ngủ, Ti cùng tụi
bạn trong xóm hay rủ nhau đi lượm trái sầu đông (nhỏ bằng ngón tay cái, trông
giống như cái hột gà) đem về nơi gốc cây vả họp chợ, chơi buôn bán hột gà. Trái
nào nhỏ là hột gà, còn trái lớn hơn thì hột vịt, lấy mấy lá vả khô làm thúng,
vậy mà chơi say mê. Có hôm lòng tham nổi dậy, miệng thì nói mua hột
gà mà tay lại bốc hột vịt lớn lơn, thế là cải nhau chí chóe.
.
-Ti ơi, vô ngủ,
con gái chi mà cái miệng như cái mỏ bể, chị mét Mạ cho ăn đòn bây
giờ. Tiếng chị Bé giúp việc gọi lớn, thế là chợ tan, Ti bước vô nhà
mà lòng vẫn còn ấm ức.
.
Nhìn qua bên cạnh
chiếc bể cạn là cây khế nhành vẫn tiếp tục ra trái. Những ngày mùa
đông, bà Ngoại thường cho hái mấy trái khế chín vàng, bỏ vào trong khạp ngâm
với nước mưa, lúc cần ăn, chỉ lấy ra một ít, rửa sạch, chẻ từng múi, nấu canh
với tôm khô, rắc ít hành ngò trên mặt, thế là có một món canh khế xâm thơm ngon
trong những ngày lụt lội, chợ búa khó khăn. Đàn bà Huế là vậy, ăn
bữa nay chưa xong đã lo tính tới bữa mai, chung qui cũng chỉ vì chồng
con. Mỗi góc nhà là một kỷ niệm, kỷ niệm đầy ắp làm cho những giọt
nước mắt cứ chực trào ra.
.
Bà Ngoại và dì Út thấy
Ti về mừng lắm, cả mấy Ngoại cháu thức nói chuyện đời xưa, đời
nay. Ti mới chợp mắt thì đã gần sáng. Sáng sớm nay, Ti rủ
dì Út lên Nam Giao thăm mộ cậu V., cậu V. là em trai út của Mạ. Hồi
cậu chưa đi lính, Ti thân với cậu nhất, chắc tại cậu cũng có "máu văn nghệ
văn gừng" như Ti. Nhớ lúc nghe tin cậu tử trận ở chiến trường
Dakto, cả nhà đều bàng hoàng, bà Ngoại khóc tức tưởi. Nhìn những
giòng nước mắt của bà Ngoại - những giọt nước mắt lấp đầy sông Hương, ngập tràn
núi Ngự - mới thấy thương cho những bà mẹ có con là lính trận dường
nào. Lần cuối cậu V. về thăm nhà, Ti còn nhắc cậu bữa mô về phép nhớ
mang cho Ti một ít hoa rừng nghe cậu, cậu V. chỉ cười buồn. Ti cho
con N. hay tin cậu V. rồi hai đứa ôm nhau khóc trong sân trường ĐK, nó hỏi Ti
có tin tức chi của "cọp nâu" không, Ti lắc đầu. Chiến cuộc
ngày càng gia tăng, những người cậu bà con bên họ ngoại đều lần lượt nằm xuống
khi tuổi đời còn quá trẻ. Ti muốn la lên, muốn hét to, muốn bóp nát cho
vỡ tan tất cả, thương quá đi thôi những người lính trẻ Việt
Nam. Thôi, xin hãy ngủ yên, những người con yêu của nước
Việt. "Đất ôm anh khép lại từng ngày..."
.
Từ ngày cậu V. mất, Ti
cứ thấy trong lòng bất an, nhiều đêm học bài khuya nghe tiếng súng từ xa vọng
về Ti lại càng thấp thỏm hơn. Nhiều lúc miệng thì lẩm nhẩm bài học
mà đầu óc cứ vấn vương theo chiếc áo hoa rừng khét mùi thuốc
súng. "Đừng khóc, ráng học giỏi để thi đậu, lần về phép sau anh
sẽ tặng Ti một món quà thật đặc biệt." Nhớ về nghe "cọp
nâu", Ti nói như để tự trấn an mình.
.
Tự nhiên Ti lẩm bẩm:
Mới đó mà cũng mười mấy năm rồi dì hí. Dì Út gật đầu, ừ mau
thật.
.
Trên đường về, hai dì
cháu ghé vào chùa Từ Hiếu, đường lên chùa trồng toàn thông, xanh cả một
trời. Ngày cuối năm, trời ráo và có mặt trời nên khí hậu ấm áp
hơn. Hai bên đường những cụm hoa ngũ sắc xen lẫn với mấy cánh hoa
dại đủ màu, cùng mấy cây chổi rành thơm ngát. Mùi hoa dại và mùi cây
chổi rành quyện lại làm thành một mùi hương thật dễ chịu, mà chỉ có ai sinh ra
và lớn lên với núi rừng của Huế mới "cảm nhận" được
thôi. Ti vẫn thích những cành hoa dại, nó là loài hoa không tên,
luôn e ấp, cam chịu nép mình bên những đám lá xanh, không một ai đoái hoài
nhưng cũng vẫn cố vươn lên khoe sắt tô điểm cho cuộc đời, thấy tội tội làm sao.
.
Khi đi ngang qua
hồ sen trước chùa, Ti bật cười. Dì Út hỏi: Ti cười chi
rứa? Ti vừa cười vừa nói: Tự nhiên em nhớ tới cuốn
"Hồn Bướm Mơ Tiên" của Khái Hưng và ước chi em được là chú tiểu Lan
thì hay biết mấy. Dì Út bảo: Ti răng mà khéo tưởng tượng.
.
Trong sân chùa thấp
thoáng chiếc áo màu khói hương thanh thoát giữa những cánh mai rừng vàng thắm,
những khóm hải đường hồng tươi, tùng bách xanh ngát, thỉnh thoảng tiếng chuông
chùa ngân nhẹ, Ti như trút hết được những hệ lụy, muộn phiền.
.
Đã trưa, dì Út nhắc,
thôi về Ti hè, kẻo Ngoại trông. Ngang qua trường Đồng Khánh, ngôi
trường xưa nay đã đổi tên, Ti cứ tưởng như hôm qua còn đang đi học, còn đám bạn
bè cũ một thời con gái. Trong bữa tiệc tất niên lớp 12C1, con N. nói
nhỏ với Ti - tau nghe nói con TH có "thằng bồ" hải quân
bảnh lắm. Vậy mà con M. đứng bên nghe được, hắn la lên, vậy hả, để
tau đi rình cho. Bạn bè Ti là vậy đó, phá phách, ồn ào nhưng cũng
nhu mì, hiền thục đúng lúc. Chia nhau từng miếng bánh, củ khoai,
giúp nhau trong những bài thi hóc búa, luôn sẵn sàng ra tay nghĩa hiệp làm
"chim xanh" cho bạn bất cứ lúc nào. Nhưng thương nhau lắm,
cắn nhau đau, có những lần giận hờn vô cớ, làm mặt lạnh, chỉ vì con bạn mình
thương, hắn lại dám cả gan làm quen với một tên mới. Ôi, "những
người muôn năm cũ, hồn ở đâu bây giờ."
.
Mới bốn giờ sáng, bà
Ngoại đã dậy nấu cho Ti một nồi xôi đậu đỏ với muối mè rang, món xôi Ti thích
nhất, để ăn và bới đi dọc đường. Bà Ngoại còn gởi cho Mạ hai giỏ quà
ănTết đủ thứ nữa. Lúc nào cũng vậy, suốt cuộc đời bà Ngoại chỉ lo
cho chồng con quên cả thân mình. Nhìn dáng gầy gầy của Ngoại đứng
tiễn chân Ti nơi cửa ngỏ làm Ti òa khóc. Dì Út đưa Ti lên ga, hai dì
cháu có dịp nói chuyện thêm một quảng đường nữa.
.
Tiếng còi tàu đã bắt
đầu, thôi, giã từ Huế, giã từ thời con gái một thuở bình yên, giã từ chiếc áo
hoa rừng của một thời yêu dấu... Nhớ lại những ngày qua như một giấc
mơ. Giờ đây tôi phải trở về với hiện tại, sống đủ bổn phận với chồng
con, như cuộc đời của bà Ngoại, đời của Mạ, đời của những người đàn bà Huế khép
kín. Tất cả những gì của ngày xưa, tôi phải bỏ vào ngăn kéo của ký
ức và khóa kín lại.
.
"Trăm năm nhiều nỗi
hẹn hò,
Cây đa bến cũ con đò
khác đưa.
Cô đò đã thác năm xưa,
Cây đa bến cũ còn lưa
đợi chờ."
.
Tôi đã ru con bằng những
câu hát ru mộc mạc, chân tình của Huế, Huế ngàn đời vẫn ở trong
tôi. Nghĩ đến con, Ti chợt thấy nhớ nó vô cùng. Con bé
chắc trông mẹ về lắm. Dù sao thì Ti cũng cảm thấy ấm lòng trong lần
ghé Huế hôm nay.