Ký sự của Trần Bạch-Lan (ĐK67)
.
MACHU PICCHU KỲ QUAN THẾ GIỚI
. .
Tác giả: Bạch Lan
Mổi lần nhắc đến địa danh Machu Picchu xứ Peru cùng bạn bè
hầu như ít ai biết đến. Lòng dặn lòng một ngày nào đó hứng
chí sẽ kể cho các bạn nghe về Machu Picchu một trong 7 kỳ quan thế giới
từng là nơi ẩn núp bí mật kinh đô triều đại Inca vào giữa thế kỷ 15.
Vài năm trước khi đến đây tình cờ mở tờ tạp chí Time Magazine mà
ông xả thường đọc ngay trang giữa hình ảnh quyến rũ lạ lùng Machu
Picchu với những viên đá xếp chồng lên nhau thành những dãy nhà cửa, thành
quách nằm trên đỉnh núi trông sao mỹ thuật quá.Tự hỏi trên đời
này lại có nơi xây dựng lạ lùng đơn sơ mà tuyệt đẹp như thế
này?. Nhìn hoài không chán mắt rồi khi biết được đó là Peru
một xứ Nam Mỹ xa lắc xa lơ lòng tự nhủ lòng, chắc khó mà đến đây
thôi đành gập tờ báo trả về nơi cũ, nhưng hình ảnh kỳ lạ tuyệt
đẹp này luôn mang theo trong tâm trí mình cũng như hai chữ Machu
Picchu.
.
Sau một thời gian dài, năm 2010 cô con gái út qua làm thiện
nguyện ở Peru, cháu dạy Anh ngữ và thực tập tiếng Mễ Tây Cơ với người
bản xứ đã gởi thư cho mình hỏi: "Mạ có muốn qua thăm con không?, ở đây có
nhiều thắng cảnh đẹp lắm nhất là Machu Picchu". Ôi các bạn ơi sao
hạnh phúc thế này? lòng mình vui như mở hội, trả lời không đắn
đo: "con ơi mạ thích lắm sẽ thu xếp qua ngay".
.
Theo lịch trình hướng dẫn, đáp tàu lửa từ Cusco thủ đô
Peru đến chân núi Machu Picchu ngủ một đêm, đêm đó trằn
trọc không ngủ yên không phải vì tiếng nước suối chảy ầm ầm ngoài
kia, hay tiếng mưa rì rào mà vì lòng nôn nóng hồi
hộp mong sao trời mau sáng để ngắm tận mắt Machu Picchu, hình ảnh
quyến rũ mà bao năm rồi đã ấp ủ trong tâm ngở chỉ là giấc mộng thôi..
Sáng sớm khách du lịch nhất là tây ba lô đã sắp hàng khá đông, chiếc xe buýt
màu vàng như xe chở học sinh chạy quanh co lên ngọn núi cao 2,430m.(7,970 ft)
trên mặt biển. Lên đỉnh Machu Picchu nhìn thấy nhiều núi bao quanh trông rất
hùng vĩ, dưới vực sâu xa kia là con sông Urubamba chảy qua.
.
1
Quay lại giòng lịch sử xứ Peru năm 1438 chỉ có 17 tên thực
dân Tây Ban Nha cỡi ngựa, mang súng chiếm lấy hoàng cung đuổi vua chúa, nói
chung triều đại Incas đang trị vì khăn gói ra khỏi kinh thành. Vua
tôi tìm ra ngọn núi Andes hướng Tây Bắc xa kinh đô 80km thuộc thung lũng
Urubamba vừa ẩn trú bọn xâm lăng, vừa xây dựng kinh đô số 2
trên đỉnh núi mang tên Machu Picchu. Đến năm 1493 trải qua 55
năm có hai triều đại vua Inca sống ở đây nhưng
vì "sơn lam chướng khí" nhất là bịnh đậu
mùa họ chết dần chết mòn.. qua bao thế kỷ cây rừng cỏ dại phủ một
màu xanh trùm kín dấu tích cố đô xưa.
Người có công khai phá, bảo tồn cố đô Inca phải
nói đến giáo sư lịch sử thuộc đại học Yale, Hiram Bingham. Mùa
hè năm 1911 cùng một nhóm nhỏ đến Peru hy vọng tìm dấu chân Vilcabamba, giống
dân Inca quyết tử thủ đến hơi thở cuối cùng chống lại sự xâm lấn lảnh thổ
của người Tây Ban Nha. Họ đi bộ với con lừa từ Cusco đến thung lủng Urubamba
tại đây tình cờ may mắn gặp nhóm nông dân trong vùng cho hay trên đỉnh núi có
di tích đổ nát. Ngày 24 tháng 7 năm đó ông vượt qua những khó khăn leo lên núi
nhờ chú bé 11 tuổi con người nông dân hướng dẫn ông đến con đường có tường
đá cổng chính dẫn vào Machu Picchu. Phải chăng phút giây linh thiêng thần
giao cách cảm với những oan hồn chưa siêu thoát, cảm động có
người đang muốn tìm kiếm mình, họ đang nằm trên lòng núi thiêng đợi
chờ hơn 400 cơ duyên nay đã đến xui khiến nhà sử học lặn lội từ Hoa Kỳ đến đây
vén lại trang sử hầu như bị lãng quên ngay cả chính người dân Peru để
thế giới biết đến triều đại oai hùng Incas có một nền văn minh cao đã
một thời trị vì xứ này. Đây là gia tài nhân tạo bởi những bàn tay
khoẻ mạnh, tinh xảo với khối óc thông minh đầy sáng tạo xây dựng cung
điện trên đỉnh núi Machu Picchu diện tích chừng 5 dặm. Hơn 200 kiến trúc dưới
những hình dạng to nhỏ khác nhau nối liền nhau,chia làm hai phần trên
cao là nơi cư ngụ của hoàng tộc dưới triền núi là nơi trồng
trọt. Lên xuống gồm hơn 3,000 tầng cấp chưa kể thành quách bao quanh, tất
cả đều cắt xén tinh xảo,đá chồng lên nhau liên kết nhau thành những
hàng dài, màu đá đa phần là màu trắng lam.
Giáo sư Hiram Bingham đã trở lại cắm lều vải sống ở đây vào
năm 1912, may mắn vào thời đó tờ báo National Geographic, trường đại
học Yale với sự đồng thuận của vị tổng thống đương thời Leguia xem
Machu Picchu là dấu tích ẩn náu lịch sử của triều đại Inca cần được bảo
tồn.
.
Năm 1982 UNESCO chọn Machu picchu thuộc tài sản thế giới, vào năm 2007
được bình bầu một trong 7 kỳ quan đẹp nhất địa cầu. Giáo sư
Hiram Bingham nhờ đó được nổi tiếng nên ngày nay tàu lửa sang trọng
đưa đón du khách đến đây đã mang tên ông.
. .
Cung diện do triều đại Incas để lại hiện nay là
thắng cảnh nổi tiếng thu hút mổi năm hơn 1 triệu 200,000 du khách
khắp nơi đổ xô về đây đem lại một số lợi nhuận lớn cho chính phủ
Peru nhưng cũng là mối lo ngại rất lớn cho việc bảo trì di tích quý báu
này vì du khách mổi năm mổi tăng.
2] .
.
Phải, làm sao không là
nơi đẹp nhất thế giới được?. Bước vào cổng chính được mời ngồi trên băng
ghế cắt một phần núi đá nhô ra ngoài dưới là vực
sâu, đây là chòi canh xưa trên có mái che. Không gian
thật yên tỉnh, không ai nói với ai một lời chỉ lặng yên say
mê ngước mắt ngắm Machu Picchu trên cao. Trời hôm nay trong xanh, khí hậu
mát mẻ chắc nhờ trận mưa hôm qua đã tắm rửa sạch sẻ toàn
vẹn khung cảnh ở đây, nắng làm tươi sáng hơn những căn nhà
xếp bằng đá kiến trúc lạ lùng nối liền nhau trên
cao, gây sự tò mò du khách ngổi dưới đây.
. .
.
.......****Nơi này Ngọc
trâm cho hình vào thêm củng hay lắm bức hình chụp có mái che
Ngắm nhìn không chớp mắt những bức tường thành cao vời vợi
uốn quanh núi, những căn nhà đá trên đỉnh núi nổi bật giửa đám mây trắng che
ngang lưng chừng ngọn núi cao thật cao bên kia (Huaya picchu), màu đá
trắng trông sang trọng làm sao. Nếu dùng từ ngữ diễn tả ruộng tầng
cấp ở Sapa Việt nam thì ở đây mình dùng chữ '' ruộng sân thượng" mới
đúng nghĩa. Triền núi là nơi trồng trọt, mổi tầng từ trên xuống ngăn bởi
những thành đá dày vửng chải cao hơn 2m. uốn quanh từng tầng phần lưng chừng
núi, chừa mảnh đất dùng để trồng trọt giờ là mùa mưa nên chỉ thấy toàn là
cỏ xanh non khác với màu xanh đậm của những hòn núi bao quanh, vài con
Alpacas đang gặm cỏ. Ngồi ở đây thú vị nhẩm tính ra đã hơn 5
thế qua mà sao:"Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt" bùi ngùi tự hỏi
nước sông Urabamba dưới chân núi sâu kia "có còn cau mặt với tang
thương" không nhỉ?, trong lòng dâng lên niềm cảm phục thương
kính triều đại văn minh Inca xa xưa đó và tri ân cơ duyên may
mắn hôm nay được cùng gia đình đặt chân tới viếng
mảnh đất thiêng này.
****cho hình
vào đây .
Theo chân anh hướng dẫn viên lên đỉnh cao thăm
cung điện xưa, đi từ dưới lên cao trên những tầng cấp rộng dài nên bước đi
dễ dàng. Muốn xem nơi nào thì lách qua những tầng cấp nhỏ hơn vừa đủ đi
hàng một. Nhiều ngỏ ngách nhiều phương hướng, nơi nào cũng lạđã khêu
gợi tính tò mò của du khách nên đi không thấy mỏi mệt. Thỉnh thoảng nghe
tiếng reng reng vui tai từ vòng lục lạc đeo ở cổ con Alpaca, con nào
cũng có gắn cái nơ nhung đỏ, con vật coi bộ hiền lành làm sao,
loài vật này có bộ lông thật mượt mà, nghe nói người bản xứ dùng
dệt áo, khăn quàng cổ bán rất chạy để du khách làm quà khi ghé đến xứ này
dĩ nhiên bạn mua hàng ở đây không sợ hàng giả.
3]
.
.
Mọi người được dẫn đi thăm cung điện giờ
chỉ còn tường vách bằng đá chồng lên nhau, nào là nơi hội
họp, nơi thờ phụng, nơi cầu nguyện, phòng ngủ, phòng tắm, giếng nước
chảy lộ thiên, đặt biệt nơi thờ mặt trời chỉ là một trụ đá hoa cương
đẻo gọt trơn láng thiên hạ tin rằng đó là nơi để coi giờ trong ngày hay
tính tháng trong năm, nơi nhìn thiên văn chưa kể còn thăm nghĩa địa, thăm những
điếm canh.v..v Ông giải thích về công khai phá của giáo sư Bingham
như vừa kể trên. Sau đó chị Liên Như cùng cô con gái út lẹ làng sắp hàng leo
lên ngọn núi cao nhất bên kia (Huayna Picchu) vì nghe nói mổi ngày họ giới hạn
26 người được leo lên đỉnh núi đó thôi.
4 Huaya Picchu
.
Huaya Picchu
.
Đi quanh một vòng leo lên phần đất cao nhất, ngồi trên đó nhìn
thấy những công trình kiến trúc bằng đá ngăn cách nhau tạo những hình vuông,
hình chủ nhật cao thấp giửa là cỏ non xanh chia từng ô nhỏ trông đơn
sơ nhưng sao toát lên vẻ vừa kỳ bí vừa quyến rủ du khách lạ lùng,
cảnh ở đây quả là có một không hai trên đời.
.
Đi lên phía cao nhất ở đó có bãi cỏ xanh dốc thoai
thỏi, leo lên đến đây không ai bảo ai nhờ độ giốc nên kẻ nằm
người ngồi san sát nhau đều có thể ngắm hầu như toàn
vẹn bức tranh cung điện Machu Picchu dưới kia. Không gian im vắng dù người
rất đông, có lẻ tâm trạng mổi người ở đây hình như chỉ muốn
hưởng giây phút hạnh phúc cho riêng mình, cảm nghĩ về Mach Picchu theo con tim
đang muốn nói và chỉ có mình hiểu, riêng mình nghe....
5]
.
.
.
Tính ra từ giữa thế kỷ 15 đến nay đầu thế kỷ 21, mấy cục đá vẫn
nằm đó ngay hàng thẳng lối. Đá lấy từ núi ra hay đá lấy từ sông lên cắt sao
mà khéo tay quá, cắt như thế nào mà vuông, dài to nhỏ chồng đều lên nhau
sít sao không nhờ đến hồ, xi măng như ngày nay?. Tưởng cũng cần nhắc đến thủ đô
Cusco, có bức tường đen nằm trong con hẻm nhỏ được xây dựng từ
hồi văn minh Incas, người dân Peru thường hảnh diện thách bạn dùng tấm thẻ "credit" để
ngang tìm cho đựợc khe hở đưa vào giữa hai cục đá chồng lên nhau, vô phương bạn
ơi, đá ở đó chồng lên nhau.sít sao tuyệt vời.
Từ thế kỷ 15 phải khâm phục người Inca đã biết kỷ thật bảo vệ
sự xoi mòn của núi bằng cách làm ruộng từng tầng bao quanh triền núi, ở
đây mùa mưa từ tháng 10 đến tháng tư mưa rất lớn, còn lại là mùa khô.
.
Những nhà quân sự quan sát địa hình, vị trí núi non Machu Picchu đã kết
luận địa thế nơi đây kẻ thù khó mà tấn công. Nghe nói hồi đó có cầu bắt
qua sông Urubamba bện bằng cỏ để liên lạc từ núi này qua núi kia,đường vào, lối ra là
hỏa mù của địch quân .... nói chung đây là địa thế quân sự kín đáo tự nhiên
trời cho mà triều đại Incas thông minh chọn lựa trú ẩn.
.
Câu hỏi đặt ra cho mình khi đứng nhìn toàn bộ cảnh trí xinh đẹp Machu Picchu
sao giống dân Incas thông minh tài ba này lại chịu thua 17 tên thực dân
Tây Ban Nha mang súng ống,cởi ngựa chiếm lấy vào thành Cusco?.
.
Hỏi tới hỏi lui cũng không thể có câu trả lời đúng đắn, xét cho cùng dao,
kiếm, cung, tên? làm sao địch nổi súng ống, lưởi lê như thời thực dân Pháp đánh
chiếm Việt Nam mình. Than ôi nước nhược tiểu nào cũng có lịch sử tang
thương bị mất nước vì kẻ thù mạnh hơn, vì kẻ thù có vũ khí giết người
nhanh tay hơn để rồi như đại văn hào Nguyễn Du đã nói;
.
" Trải qua những cuộc bể dâu
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng"
.
Machu Picchu cố đô xây dựng từ thế kỷ 15 để lại thế
giới chúng ta ngày nay một gia sản hiếm có, ngoài sự ngưởng mộ công trình mỹ
thuật nhân tạo có một không hai, còn nhiều bí ẩn các nhà khoa học ngày
nay vẫn chưa đo lường được trình độ hiểu biết thiên văn rất
cao của văn minh Incas xưa .
.
Được biết xứ Peru có nhiều núi cao và thường xảy ra động đất
như Cusco, Lima nghe nói những bức tường mới xây sau này thường sụp
đổ hay hư hại ít nhiều, ngược lại những bức tường xây trong thời đại Inca
xưa không có hồ, không có xi măng thì không hề hấn gì. Riêng Machu Picchu những
khi có động đất đá lại đan nhau như múa rồi đá nằm đâu lại về nơi cũ?
làm sao giải thích sự cân bằng giửa trời đất lạ lùng như vậy được?,tất
cả vẫn còn là bí ẩn. Chưa kể đến kỹ thuật thuần hoá giống cây hoang
giả được trồng ở đây của thời văn minh Incas mà các nhà
khoa học ngày nay vẫn chưa tìm ra cách giải thích thỏa đáng.
.
.
........
.
**** cho hình ảnh hoa vào đây nghe
Ngày nay cung điện do triều đại Inca để lại là thắng
cảnh nổi tiếng khắp thế giới thu hút hơn 1 triệu 200 ngàn du khách
đến viếng hằng năm đem lợi nhuận rất lớn cho chính phủ Peru và cũng
là mối lo cho những người muốn bảo tồn đi tích này.
.
Machu Picchu đã làm hàng triệu con tim thương mến, tò mò
tìm hiểu về lịch sử giống dân Inca anh hùng một thời trị vì xứ Peru đồng thời
bái phục nền văn minh xưa. Có nhiều người cho rằng du lịch toàn cầu
mà không đến Machu Picchu một lần thì hảy coi như chưa đi đâu hết, bạn
nghĩ sao?
.
Bạch Lan viết xong tháng ba 2017.
. .
* Thân mời các bạn xem hình ảnh dưới đây qua utube
mình chọn trên net.vì trang thư không thể có nhiều hình ảnh cung
ứng đầy đủ mong các bạn có những giây phút hạnh phúc khi biết thêm về địa
danh Machu Picchu.
.
.
.
Những điều mắt thấy
tai nghe hơi kỳ lạ khi đến thăm xứ Nam Mỹ Peru:
.
- Khi ngồi trên xe từ
chở từ thủ đô Cusco đến trạm xe lửa đi Machu Picchu qua vùng nhà dân
nghèo dọc trên núi, thấy nhà nào cũng không hoàn thành ra cái nhà, ví
dụ nhà thiếu cánh cửa sổ, nhà thiếu mái che một bên hông..v..v hỏi ra được
biết nếu làm xong một căn nhà đâu đó sẽ phải đóng thuế. Cũng
con đường này trên mổi mái nhà đều có xây thêm 1 cái am nho nhỏ trên
mái chỉ che 1 mặt sau, để 2 chai bia, 1 lon coca cola hỏi ra thì biết họ tin
rằng ma quỷ đi ngang qua ham uống bia, nước ngọt sẽ quên chuyện phá nhà. Cũng
con đường này và nhiều nơi khác mình có thắc mắc sao không nhà nào có
lang cang ngoài cửa sổ? anh ta nói phụ nử Peru không bao gìờ có thì giờ đứng
bên cửa sổ nhìn ngắm trời xanh hay hóng gió. Về những vùng thảnh phố có
con đường toàn nhà to lớn nhưng phết vôi toàn những màu lạ như màu tím
thang, màu vàng chanh, màu xanh lá non, màu lục. màu đỏ ...v..v trông lạ
làm sao.
- Nhà thờ Thiên chúa giáo rất vĩ đại so với những nhà thờ
mình có thấy qua, mổi nhà thờ có ba nhà cầu nguyện, riêng hình mẹ Maria
luôn để trong hình tam giác, họ tin mẹ là mẹ núi. Nghe nói hồi đó gia
đình nào sinh 3 cô con gái thì cô con gái đầu tiên phải vào giòng tu kín,
cô thứ hai đi lấy chồng, cô thứ ba ở nhà trông coi săn sóc cha mẹ.
May qúa, ngày nay những giòng tu kín là nơi bán vé cho khách du lịch,
- Người Incas chôn cất theo thế ngồi thiền, mặt luôn hướng
về mặt trời, cả gia đình vợ chồng con cái thường chôn chung một nấm
mồ. Nếu bạn có cơ hội thăm Peru nhớ ra vùng sa mạc, mổi năm mưa chỉ
15 phút thôi, đất khô nơi nghĩa địa người Incas chôn cất sẽ thấy
hình ảnh này. Ngày nay, chôn cất người chết thân vùi vào nơi có
lổ hổng dưới chân núi, đầu hướng về núi,người dân Peru tin khi chết
là trở về, trở về với núi.
.
- Đi khắp nơi lạ một điều sao không thấy ai có tóc bạc
cả?, có lần đi thăm vùng đất có người Peru chính cống ( hiện nay dân
số đa phần có trộn giống với dân Tây Ban Nha), họ không tiếp xúc thế giới văn
minh bên ngoài, đứng trên núi cao nhìn họ vui đùa với con Apalcas dù
tuổi đã cao sao tóc vẫn xanh đen? mình chợ cười vui vì nhớ đến bản
nhạc của cố nhạc sỷ TCS, Giá như nhạc sỷ sinh ra ở xứ này sẽ không có bản nhạc
một thời mình yêu thích đứng đây chỉ nhớ lời ca thôi.
.
.. Rừng xanh bao nhiêu
lá?
Lá xanh bao
nhiêu cành?
Cây xanh
bao nhiêu tuổi?
Cây già bao
nhiều năm?
Rừng xanh
rừng xanh
Em cây non
mới tới
Tôi đứng đó buồn thiu.
.
...Tuổi thơ xanh mãi
tươi sáng bao niềm vui..
.
Rồi tác giả gào
lên nhiều lần:
.
Rừng ơi xanh hoài mái tóc giùm tôi (bis)
.
- Ngày xưa gia đình nào sinh 3 cô con gái thì cô lớn nhất phải vào
giòng tu kín, cô số hai được phép đi lấy chồng, cô còn lại phụng
dưởng cha mẹ. Đó là lời giải thích khi thăm giòng tu kín, may quá bây giờ
chỉ là nơi để khách du lịch viếng thăm.
- Hàng quán ở thủ đô
Cusco có rất nhiều quán bán đồ chay.
- Có lần leo núi ở vùng Cusco,nhìn xa thật xa có ngọn núi cao
nhất trên đó thấy một lổ hổng nhỏ dáng như cánh cửa ra vào, tò
mò được anh ta giải thích đó là nơi người Peru cất khoai tây, cà
chua... dành để ăn, để bán quanh năm. À thì ra núi cũng là tủ lạnh
thiên nhiên mà chỉ có người Peru biết sử dụng.
.
- Thăm xứ này bạn có cơ
hội ngắm chim đại bàng lớn nhất thế giới ở trên núi cao, ngắm loài
vật sống trên biển như Hải cẩu, Hải mã, chim cánh cụt .....nhiều lắm mình không
kể hết vì loại này chỉ thấy trên màn ảnh truyền hình mà thôi.
- Để dành vài ngày vào rừng Amazon Peru chơi, học hỏi về
loài thú lạ sống dưới nước, thăm rừng cây không có ánh mặt trời, trải
nghiệm cảm giác khi lạc vào rừng? muốn sống sót phải tìm cho ra cây tỏi,
loại cây to bụng trống 4 hay 5 người chui lọt là an toàn, tìm những giống
cây giúp chửa bịnh, khát nước....Ngắm hàng trăm con chim két xinh đẹp tíu
tít tụ lại ăn bùn bên sông vào sáng sớm vì nếu không ăn sẽ đau bụng,
loài chim có bộ lông màu đỏ, màu cam, màu lục mà thường thường bạn chỉ thấy một
hai con là cùng.
.
- Dụng cụ âm nhạc ở Peru thông thường là ống
tiêu, to hơn loại ống sáo Việt Nam, họ thích phết màu sắc lên đó bạn
hày coi chừng sau một hồi môi răng có màu dính trông tức cười lắm.
Bù lại tiếng tiêu rất mạnh vang vang cả một vùng. Nhạc Peru nghe qua vài
lần rất dễ nhận ra, khó quên lắm.
.
